18 lutego miała miejsce prezentacja w Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa nowego szybowca akrobacyjnego I-45 JAY. Jak mówił w rozmowie z Portalem Obronnym dr inż. Paweł Stężycki, dyrektor Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa:
"(...) Zrobiliśmy plan projektu, zbadaliśmy rynek, porozmawialiśmy z pilotami, postanowiliśmy — co uważam za bardzo słuszne — wciągnąć do zespołu projektowego użytkowników, czyli najlepszych pilotów w naszym kraju do konsultacji i tak postał JAY".
Jeśli chodzi o zainteresowanie szybowcem akrobacyjnym I-45 JAY to jak powiedział Portalowi Obronnemu dr inż. Stężycki, to liczy na polskie firmy, jednak z powodu złej kondycji finansowej tych firm może się to okazać trudne, produktem są jednakże zainteresowane firmy zagraniczne:
"Szanse zależą tak naprawdę od odzewu polskich firm. Niestety kondycja finansowa większości z nich jest słaba lub bardzo słaba. Prowadzimy obecnie rozmowy z firmami z Litwy i Niemiec, zgłosił się do nasz również potencjalny partner ze Stanów Zjednoczonych. Jednak moją ambicją jest szukanie nadal bądź stworzenie wszelkich możliwości w kraju. Mamy szereg wszelkich instrumentów finansowych dostępnych na rynku. Niestety są one mało rynkowe — jak pokazuje przykład ludzi, którzy na rynku nie działali — to może być trudne. Natomiast nadal próbujemy".
Instytutu Lotnictwa z sukcesem zakończył kolejny etap prac nad szybowcem akrobacyjnym I-45 JAY, który jest platformą do testowania i wdrażania innowacyjnych technologii szybowcowych. Konstruktorzy szybowca liczą, że dzięki wdrożeniu tej unikatowej konstrukcji do produkcji Polska ponownie stanie się liderem w produkcji szybowców, a piloci będą stawali na najwyższym podium w zawodach akrobacyjnych.
Szybowiec akrobacyjny I-45 JAY powstał w odpowiedzi na potrzeby rynku, bo powoli kończą się dopuszczalne okresy eksploatacji na szybowcach akrobacyjnych polskiej produkcji. Tym samym inwestor, który zdecyduje się wdrożyć go do produkcji, zagospodaruje niszę i wykorzysta rynkową szansę. W pracę nad szybowcem akrobacyjnym I-45 JAY było zaangażowanych prawie 100 inżynierów Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa z różnych specjalizacji, co podkreśla multidyscyplinarny charakter projektu. Byli oni odpowiedzialni za konstrukcję, prace z zakresu aerodynamiki oraz struktury kompozytowe.
Jak powiedział w rozmowie z Portalem Obronnym dr inż. Sylwester Wyka, zastępca dyrektora Instytutu Lotnictwa ds. badawczych:
"Podstawową czołową technologią, która została użyta przy szybowcu I-45 JAY są kompozyty węglowe. To jest pierwsze tak szerokie użycie kompozytów węglowych w szybownictwie. Jest wykonany z nich kadłub, skrzydła, statecznik. To jest technologia przełomowa, jeśli spojrzymy na lotnictwo to technologia używana od wielu lat w dużych samolotach takich jak Airbus 350 czy Boeing 787. Natomist do szybownictwa ona dopiero wchodzi. Co to nam daje? Daje nam to większą wytrzymałość skrzydeł, daje nam to większe bezpieczeństwo i lepsze osiągi w czasie akrobacji"
Szybowiec akrobacyjny I-45 JAY jest następcą znanych na świecie konstrukcji, jak SZD-21 Kobuz, S-1 Swift czy MDM-1 Fox. Szybowiec akrobacyjny I-45 JAY to nowoczesna konstrukcja, która stanowi kontynuację i rozwinięcie najlepszych cech wcześniejszych, znanych polskich szybowców akrobacyjnych, takich jak SZD-21 Kobuz, S-1 Swift czy MDM-1 Fox. Jedną z kluczowych innowacji jest zastosowanie technologii preimpregnatów do produkcji skrzydeł, co po raz pierwszy miało miejsce w Polsce. Prepreg to materiał charakteryzujący się dużą wytrzymałością i wysoką jakością, co ma istotne znaczenie w szybownictwie akrobacyjnym, podobnie jak w Formule 1, gdzie precyzyjna jakość konstrukcji i aerodynamika wpływają na osiągi.
Szybowiec I-45 JAY posiada również zoptymalizowany profil skrzydła, który zapewnia doskonałe właściwości pilotażowe, a także starannie dobraną lotkę typu Frise, która poprawia sterowność i stabilność maszyny. W trosce o komfort pilota, zaprojektowano przestronną kabinę, odpowiednią dla 90% populacji, oraz dużą osłonę zapewniającą wyjątkową widoczność, co jest szczególnie ważne podczas wykonywania akrobacji. Ponadto, nowoczesna konstrukcja podwozia głównego i uproszczony proces montażu i demontażu szybowca świadczą o dużym nacisku na ergonomię i wygodę użytkowania.
Konstruktorzy szybowca akrobacyjnego I-45 JAY postawili również na inne istotne cechy projektu. Każdy szczegół projektowany był z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania 3D. Technologia CNC wykorzystywana na etapie produkcji oprzyrządowania zapewnia wysoką dokładność i zachowanie wymaganych tolerancji. Aerodynamicznie ukształtowana bryła kadłuba ma kluczowe znaczenie dla doskonałości szybowca, w tym przypadku osiąganiu wysokich prędkości przy minimalnym zużyciu energii.
„Szybowiec akrobacyjny I-45 JAY posiada specjalnie zaprojektowany i zoptymalizowany pod kątem wybranych własności aerodynamicznych profil skrzydła. Lotka typu Frise, wkomponowana w skrzydła, została dostosowana i opracowana z uwzględnieniem wymagań charakterystycznych dla szybowców akrobacyjnych. Dzięki temu szybowiec ma doskonałe własności pilotażowe z zachowaniem kompromisu pomiędzy sterownością i statecznością. W podwoziu głównym zastosowana została nowatorska kinematyka. Kabina pilota jest zoptymalizowana do wzrostu 90% populacji, a duża osłona zapewnia szeroki kąt widzenia, zapewniając pilotowi akrobacyjnemu niepotykaną w innych konstrukcjach widoczność dookoła szybowca. Zadbaliśmy także o to, by montaż i demontaż szybowca był jak najmniej skomplikowany. I najważniejsza kwestia, ukłon w stronę pilotów akrobacyjnych – konstrukcja szybowca zakłada dopuszczalne przeciążenia na poziomie +10/ -8 g” – wymienia mgr inż. Dawid Ulma, kierownik programu JAY z Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa.
„JAY jest szybowcem, w którym skupiono się na rozwinięciu najlepszych cech polskich szybowców akrobacyjnych – jednocześnie konstruktorzy skupili się na wyeliminowaniu największych wad jego poprzedników. Jest to pierwszy szybowiec akrobacyjny zbudowany w nowej technologii z kompozytu węglowego z wykorzystaniem nowoczesnych żywic. Widoczność z szybowca została poprawiona, szczególnie w dół, ma to pomóc przy wejściu do strefy akrobacji i rozpoczęciu wiązanki w odpowiednim miejscu. Konstruktorzy dużo uwagi poświecili ergonomii kabiny, pozycji pilota oraz jego wygodzie. Są to elementy, na które w latach 90-tych nie zwracano istotnej uwagi, a które są dla pilota bardzo ważne. Od komfortu zależy precyzja pilotażu oraz to, jak pilot radzi sobie z przeciążeniami. Czas na szybowiec, który sprosta wymogom XXI wieku, będzie nowoczesny, bezpieczny ale przede wszystkim będzie świetnie latał i posłuży nam przez kolejne lata”, mówi Maciej Pospieszyński, pilot szybowcowy, mistrz świata akrobacji szybowcowej w kategorii Unlimited, który konsultował projekt JAY-a.
Portal Obronny/Łukasiewicz - Instytut Lotnictwa
