Spis treści
Czym jest GMARS?
System artylerii rakietowej GMARS (Global Mobile Artillery Rocket System) to wspólny projekt firm Lockheed Martin i Rheinmetall, który ma na celu zaoferowanie nowej jakości w zakresie mobilnych, precyzyjnych i dalekozasięgowych środków ogniowych dla państw NATO. W sierpniu 2025 roku rozpoczęto jego pierwsze, pełnowymiarowe testy na poligonie White Sands Missile Range w Stanach Zjednoczonych.
To kluczowy etap w rozwoju tego systemu, który wcześniej został po raz pierwszy publicznie zaprezentowany na targach Eurosatory w 2024 roku w Paryżu. Testy mają charakter zarówno techniczny, jak i demonstracyjny – są nie tylko próbą weryfikacji skuteczności i sprawności bojowej GMARS, ale też sygnałem dla potencjalnych klientów z Europy i świata, że system jest gotowy do wejścia do służby.
GMARS wyróżnia się na tle istniejących systemów artylerii rakietowej, takich jak HIMARS czy MLRS, przede wszystkim elastycznością, zasięgiem i interoperacyjnością. Został zbudowany na nowoczesnym, wysoko mobilnym podwoziu Rheinmetall HX 8×8, które zapewnia dużą mobilność strategiczną i taktyczną, pojazd może przemieszczać się z prędkością do 100 km/h, a jego zasięg drogowy wynosi około 700 km.
Jednocześnie zachowuje zwartą konstrukcję umożliwiającą przemieszczanie się po standardowych drogach i infrastrukturze NATO, w tym koleją i statkami typu Ro-Ro. Załoga GMARS to dwuosobowy zespół, choć kabina może pomieścić trzeciego żołnierza, a obsługa systemu została zautomatyzowana na tyle, że operowanie wyrzutnią jest szybkie, efektywne i możliwe także w warunkach nocnych oraz przy ograniczonej widoczności.
US Army zainteresowane?
Amerykańska armia ma być zainteresowana systemem GMARS przede wszystkim dlatego, że odpowiada on na aktualne potrzeby operacyjne i modernizacyjne związane z prowadzeniem działań w środowisku konfliktu wysokiej intensywności. Chociaż US Army dysponuje obecnie systemami HIMARS i M270 MLRS, to rosnące zagrożenia geopolityczne, w tym ryzyko konfrontacji z Chinami na Pacyfiku lub z Rosją w Europie, wymagają zwiększenia liczby mobilnych, dalekosiężnych i precyzyjnych środków ogniowych. GMARS jawi się jako idealne uzupełnienie tych zdolności, oferując większą siłę ognia niż HIMARS przy zachowaniu podobnej mobilności i prostoty obsługi.
Kluczowym atutem GMARS z punktu widzenia US Army jest jego zdolność do przenoszenia dwóch zasobników amunicji MFOM, co oznacza, że może prowadzić intensywniejszy ogień bez potrzeby szybkiego przeładowania, w przeciwieństwie do HIMARS-a, który przenosi tylko jeden taki kontener.
Zwiększona liczba dostępnych efektorów na jednym pojeździe może mieć kluczowe znaczenie w przypadku tzw. pierwszego uderzenia lub w sytuacji, gdy ważna jest szybkość reakcji i siła saturacyjna. GMARS może więc sprawdzić się zwłaszcza w scenariuszach, gdzie wymagana jest duża mobilność, ale także możliwość zadania maksymalnych strat przeciwnikowi w krótkim czasie, bez konieczności rozmieszczania wielu wyrzutni.
Elastyczność i mobilność - to jest klucz
W obecnej dekadzie jednym z priorytetów armii amerykańskiej jest rozwój systemów dalekiego rażenia, które będą w stanie przełamać A2/AD przeciwnika, czyli strefy antydostępowe zabezpieczane przez wrogą obronę powietrzną, artylerię rakietową i systemy elektroniczne. GMARS, jako wyrzutnia zdolna do używania rakiet o zasięgu przekraczającym 400 kilometrów (PrSM), idealnie wpisuje się w tę koncepcję.
Dzięki mobilności i możliwości szybkiego przemieszczania się może być wykorzystywany do dynamicznego rażenia celów w głębi ugrupowania przeciwnika, wspierając działania lotnictwa, dronów i jednostek specjalnych. Co istotne, system ten oferuje nie tylko daleki zasięg, ale także dużą precyzję, co czyni go środkiem bardziej elastycznym i mniej kosztownym w użyciu niż tradycyjne lotnicze środki ogniowe.
Wsparcie dla własnego przemysłu
GMARS może być również interesujący dla US Army z powodów przemysłowo-logistycznych. Lockheed Martin jako amerykański współtwórca systemu zapewnia dostępność technologii i możliwość lokalnej produkcji lub integracji z krajowym systemem zaopatrzenia. W sytuacji, w której Amerykanie poszukują nowych sposobów rozbudowy zdolności produkcyjnych na czas wojny, GMARS może być wdrażany szybko, bez potrzeby długotrwałej certyfikacji czy reorganizacji zaplecza przemysłowego. Dodatkowym atutem jest fakt, że Rheinmetall posiada zakłady w Ameryce Północnej oraz dąży do pogłębiania współpracy z armią USA, co oznacza gotowość do współpracy w modelu partnerstwa transatlantyckiego.
Nie bez znaczenia jest również to, że GMARS może pełnić ważną funkcję w działaniach ekspedycyjnych. Dzięki możliwości szybkiego transportu drogowego i kolejowego, jak również kompatybilności z platformami C-17, może być on szybko przerzucany na teatr działań, zarówno w Europie, na Bliskim Wschodzie, jak i w Azji. Dla amerykańskich dowódców oznacza to posiadanie w ręku elastycznego i skalowalnego narzędzia rażenia, które można dostosować do różnych warunków operacyjnych bez nadmiernego obciążenia logistyki.
