- Poznaj wrażenia ze strzelania z legendarnego karabinu Barrett M82/M107, znanego jako „lekka pięćdziesiątka”.
- Odkryj historię powstania tej potężnej broni oraz jej unikalną konstrukcję i zastosowania.
- Dowiedz się, jakie efekty kinetyczne i akustyczne towarzyszą strzałowi z Barretta i dlaczego odrzut jest mniejszy, niż mogłoby się wydawać.
- Zobacz, jak karabin radzi sobie z celami balistycznymi i co sprawia, że jest to broń "antymateriałowa".
Historia i konstrukcja w pigułce
W materiałach i rozmowie z Tomkiem ze sklepu usłyszałem krótki rys historyczny: początkowo kaliber .50 BMG powstał w czasie I wojny światowej i przez długi czas był wykorzystywany głównie w ciężkich układach montowanych na pojazdach i samolotach. To Ronnie Barrett - entuzjasta i „garażowy konstruktor” - przekształcił ten potencjał w przenośną, ręczną konstrukcję. Barrett zaczynał w garażu, uczył się gięcia blachy, toczenia i spawania, a jego pierwsze karabiny były wręcz „partyzancką” produkcją. Z czasem konstrukcja trafiła do produkcji seryjnej i do armii (oznaczenie M107), a także znalazła użytkowników w krajach takich jak Szwecja czy - pośrednio - w siłach USA podczas konfliktów na Bliskim Wschodzie.
Z punktu widzenia budowy: M82/M107 to masywny, prosty mechanicznie karabin działający na zasadzie krótkiego odrzutu lufy. Wyróżnia się dużym, opatentowanym hamulcem wylotowym i solidnym dwójnogiem; łoże oraz kolba wykonane są z tłoczonej stali, na górze znajduje się szyna Picatinny pod lunetę. Magazynek wpina się w sposób przypominający AK - najpierw zaczep z przodu, potem docisk z tyłu.
Powiedzieć „głośno” to nic - to jest „potężnie”
Próba oddania choćby pobieżnego opisu wrażeń akustycznych i kinetycznych napotyka na ograniczenia języka. To, co słyszysz i czujesz, to jednocześnie huk i „uderzenie” środowiska - widzisz wyrzucające się dookoła liście, czujesz podmuch i obserwujesz falę uderzeniową na materiale. W slow-mo zarejestrowanym przez kamery Politechniki Wrocławskiej (o który zresztą prosiliśmy - i które dały niesamowite materiały) widać fireball, wylatującą łuskę i moment, w którym lufa cofa się w systemie krótkiego odrzutu. Efekt wizualny jest hipnotyzujący.
Jednak - i to ważne - odczucie odrzutu dla strzelca jest znacznie złagodzone przez ogromny hamulec wylotowy i mechanikę krótkiego odrzutu. W praktyce zabrzmiało to wprost: „nie ma wielkiego odrzutu” - było w tym zaskoczenie, a jednocześnie uznanie dla projektu. Gazy rzeczywiście „szarpią” i widoczny jest silny wybuch przy wylocie, ale sama reakcja karabinu jest do opanowania, o ile podejdziesz do strzału w sposób osiowy - tak, jak mnie uczono: stabilna pozycja, nogi szeroko, dobre oparcie w dołku strzeleckim.
Celowanie i użytkowanie - praktyczne uwagi
Strzelaliśmy z postawy leżącej, na dystansie około 300 m - najdłuższa oś dostępna w okolicy. Karabin ma możliwość szybkiego rozkładania (dwa piny, przemyślana konstrukcja tak, by elementy nie wypadły), masywny zamek ryglowany i prostą obsługę magazynka. Dodatkowo tylny monopod i regulowana kolba sprawiają, że mimo wagi broń jest „ułożona” wygodnie do strzału długodystansowego. To broń zaprojektowana tak, by żołnierz mógł oddać kolejne strzały bez skomplikowanego przeładowywania - czyli semi-auto na systemie krótkiego odrzutu.
Polecany artykuł:
Eksperymenty na poligonie - dynie, płyty balistyczne, kawałki metalu
Najbardziej spektakularna część dnia to próby na celach: dynie (napełnione wodą, co daje spektakularne efekty), oraz próbki balistyczne - warstwy ceramiki, polietylenu, aluminium. Skutki uderzeń były druzgocące: w testach z płytkami ceramicznymi pojawiały się wgłębienia, odpryski ceramiki, a czasami pocisk zatrzymywał się w strukturze. Warto zauważyć, że część strzałów przechodziła „na wylot”, inne rozrywały cele. W materiale komentowano wartości energii kinetycznej w rzędzie „ok. 15–18 tys. J”, co oddaje, jak potężne są to uderzenia (dla porównania standardowe naboje karabinowe mają tysiące razy niższą energię). Wyniki tych testów zostaną wykorzystane przez Politechnikę Wrocławską w badaniach - co dodaje naukowego wymiaru całemu przedsięwzięciu.
Emocje - od szoku do zachwytu
Gdy padł pierwszy strzał, reakcje były mieszane: zaskoczenie, podniecenie, metaliczny śmiech „to jest armata”, a potem - niemal nabożeństwo wobec konstrukcji Ronniego Barretta. To broń „dla entuzjastów”, której posiadanie (jak mówił prowadzący) byłoby spełnieniem marzenia - i to widać w sposobie, w jaki ludzie podchodzili do niej: z szacunkiem, podziwem i sporą dawką ekscytacji.
Kilka wniosków na koniec
Barrett M82/M107 to konstrukcja prosta w zasadzie działania, a zarazem bezkompromisowa w efekcie. To broń zaprojektowana do zadań „antymateriałowych” - niszczenia lekkich pojazdów, elementów konstrukcji, punktów opancerzonych - a jednocześnie dająca ogromne wrażenia estetyczne i sensoryczne strzelcowi. Dla kogoś, kto lubi sprzęt - to doświadczenie obowiązkowe; dla większości - spektakularne widowisko, które jednak wymaga szacunku i bezwzględnego przestrzegania zasad bezpieczeństwa.
Dziękuję Emilitarom za udostępnienie karabinu, Strzelnicy Pawłów za gościnę oraz Politechnice Wrocławskiej za materiały w slow-mo - bez nich opisane tu obrazy nie byłyby tak przejmujące. Jeśli macie okazję spróbować - idźcie i spróbujcie, ale pamiętajcie: to nie zabawka, to potęga skoncentrowana w jednym, misternie zaprojektowanym narzędziu.
Polecany artykuł:
